Disparoni Nedir?
Disparoni, cinsel ilişki sırasında tekrar eden ve ağrılı bir his olarak tanımlanır ve bu durum, çiftler arasındaki ilişkiyi önemli ölçüde etkiler.
Günümüzde çeşitli çift türleri olduğuna dikkat etmek gerekir ve disparoni yalnızca heteroseksüel ilişkilere özgü değildir: Bu bozukluk, cinsel tercihleri ne olursa olsun kadınları etkileyebilir.
Disparoni, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar ve sanılanın aksine sadece menopoz döneminde değil, her yaşta görülebilir. Bununla birlikte, perimenopoz döneminde östrojen eksikliği nedeniyle ortaya çıkan kuruluk, doku kırılganlığı ve yağlanma kaybı gibi değişiklikler bu durumu tetikleyebilir.
Cinsel sağlık, fiziksel ve zihinsel sağlıkla yakından ilişkilidir. Fiziksel ve zihinsel sağlık sorunları cinsel işlev bozukluklarına neden olabilir ve aynı şekilde cinsel sorunlar da fiziksel ve zihinsel sağlığı etkileyebilir.
Günümüzde, cinsel haklar insan haklarının bir parçası olarak kabul edilmekte ve bu durum, olgun yaştaki bireylerin daha kaliteli ve uzun süreli cinsel ilişkiler yaşayabilmelerine olanak tanımaktadır.
Disparoni, kadının cinsel aktiviteden kaçınmasına neden olur ve bu da kişisel ilişkilerini olumsuz etkiler. Bu durum, kadının genel yaşam kalitesini düşüren psikolojik rahatsızlıklar yaratır.
Sağlık profesyonelleri olarak, rahatsızlıkların genellikle hayatın belirli bir döneminde normal olarak kabul edildiğini vurgulamalıyız, ancak hastaları mevcut çözümler hakkında bilgilendirmeliyiz. Yaşam süresinin artması, cinsel alışkanlıklar konusundaki özgürlüğün artması, cinsel haz hakkının toplumsal olarak daha fazla kabul görmesi gibi faktörler göz önüne alındığında, cinsel sağlığın önemi daha da artmaktadır.
Disparoninin Sık Görülen Nedenleri
Disparoninin sık görülen nedenleri şunlardır:
- Cerrahi menopoz: Tıbbi nedenlerle yumurtalıkların çıkarılması.
- Erken yumurtalık yetmezliği (cerrahi olmayan erken menopoz).
- Doğum sonrası ve emzirme dönemi.
- Radyoterapi, kemoterapi gibi tedaviler.
- Otoimmün hastalıklar.
- Vajinal enfeksiyonlar ve iltihaplanmalar.
- Düşük dozlu doğum kontrol hapları ve antiandrojenler.
- Diğer ilaçlar: Serotonin geri alım inhibitörleri, antihistaminikler ve antikolinerjikler.
Vajinal Penetrasyon Sırasındaki Ağrının Teşhisi
Vajinal kuruluk nedeniyle oluşan disparoni belirtileri oldukça çeşitlidir ve vakaya bağlı olarak değişir. Genellikle belirtiler zamanla ilerler ve kötüleşir:
- Vajina girişinde veya içinde vulvar veya vajinal ağrı.
- Cinsel ilişki sırasında vajinal yağlanmada azalma.
- Kuruluk ve yanma hissi.
- Vulvar veya vajinal kanama (örneğin, cinsel ilişki sonrası kanama, çatlaklar).
- İdrar yolu semptomları, genellikle idrar yolu enfeksiyonu ile karıştırılabilir.
- Cinsel ilişki sırasında önceden endişe duyma, bu da ilişkiyi ve diğer cinsel aktiviteleri engelleme.
Disparoninin Tanısal Muayenesi
Klinik tanıyı tamamlamak için tam bir jinekolojik muayene gereklidir. Bu muayene sırasında şunlar gözlemlenebilir:
- Pubik kıllarda azalma.
- Labia kalınlığında azalma ve bazı durumlarda labia minoranın birleşmesi.
- Vajina girişinde daralma, vulvar çatlaklar ve idrar yaparken yanma.
Bu hastalarda vajina muayenesi sırasında çok dikkatli olunmalı ve sitoloji örneği alınırken uygun boyutta spekulum ve kayganlaştırıcı kullanılmalıdır. Vajinal dokuların kısmen kısalmış ve mukozanın solgun olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Basit bir temas bile bazı kadınlarda ağrıya ve hatta kanamaya neden olabilir.
Disparoninin Kronikleşmesi ve Vajinismus
Disparoni kronik hale geldiğinde vajinismus gelişebilir. Kadın cinsel aktiviteden kaçınır ve vücudu cinsel yakınlığa karşı tepki verir, bu da fobi gibi cinsel deneyimi anksiyeteyle yaşamaya neden olur. Disparoninin genel yaygınlığı yaşla birlikte artar.
Disparoni Tedavisi
Disparonili kadınları tedavi ederken en önemli şey nedenini belirlemektir. Bu nedenle sadece hastayı muayene etmek değil, aynı zamanda bu durumun hayatını nasıl etkilediğini ve ilişkilerini ne ölçüde etkilediğini anlamak gerekir. Bu şekilde, klinik tanının ötesine geçen bütünsel bir yaklaşım geliştirebiliriz.
Hastayı konuşmaya teşvik etmek, uygun şekilde bilgilendirmek, danışmanlık yapmak ve belirtileri tedavi ederek ağrı ve cinsel aktivite arasındaki döngüyü kırmak önemlidir. Bu süreçte, partnerin de bu konu hakkında iletişim kurma ihtiyacını tanıması gerekir.
Disparoni İçin Tedavi Seçenekleri
Disparoni tedavisinde tıbbi (lokal veya sistemik), psikolojik, fizyoterapi, fiziksel (CO2 lazer) ve bazı durumlarda cerrahi yöntemler kullanılabilir.
Lokal Tıbbi Tedavi
Lokal tıbbi tedavi şunları içerir:
- Nemlendiriciler, kayganlaştırıcılar, E vitamini, aloe vera, kuşburnu yağı gibi emolyanlar.
- Krem, jel veya vajinal halka şeklinde östrojenler.
- Krema veya lokal enjeksiyon olarak hiyalüronik asit.
Sistemik Tıbbi Tedavi
Sistemik tıbbi tedavi şunları içerir:
- Hormonterapi: Özellikle menopoz öncesi dönemdeki kadınlar ve östrojen eksikliği belirtileri olan kadınlar için gereklidir.
- Östrojen reseptör modülatörleri (ospemifen): Kemik kitlesini artırmanın yanı sıra atrofiyi de iyileştirir.
Fiziksel Tedavi
Disparoni için en iyi sonuç veren fiziksel tedavi CO2 Lazer tedavisidir. Bu yöntem, genital kuruluğu ve vajinal duvarların elastikiyetini ağrısız ve cerrahi olmadan iyileştirir.
Cerrahi Tedavi
Disparoni tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler vulvoperineoplasti veya vulvar girişin genişletilmesi ve labioplasti gibi prosedürlerdir.